Het streven naar een circulaire bouweconomie brengt veel goeds maar geeft ook verwarring. Door duurzaamheid gedreven innovaties leiden tot nieuwe producten uit bestaande materialen en -passender voor een materiaaltransitie- tot gelijkende producten uit nieuwe materialen. Hoe begrijp je die nieuwe ‘soortgelijke’ producten?
In de voedingsmiddelenindustrie doet zich het al langer voor: zijn havermelk of plantaardige boter wel zuivelproducten? Is een vegaburger wel een vleesproduct? Nu kent de voedingsmiddelenindustrie nog wetgeving die de voedselsamenstelling bewaakt om redenen van volksgezondheid. Bij bouwproducten is het beperkt tot uniforme testeisen van producteigenschappen die essentieel worden geacht vanuit bestaande, geharmoniseerde productnormen. Voor producten uit een nieuw materiaal ontbreekt veelal een productnorm. Ėn ontbreekt meestal herkenning bij het grotere publiek. De dominante marktstrategie voor materiaal- en productinnovaties is dan om zoveel mogelijk het traditionele na te bootsen. Het vertrouwde product biedt referentie.
Neem een ogenschijnlijk simpele baksteen. Dit product kan worden gedefinieerd vanuit de functie, de grondstof, het productieproces, bestaande normen of de vorm. De eerste en laatste referentie lijken favoriet bij materiaalinnovaties. Om herkenning daarvan te bevorderen wordt voor bijvoorbeeld gevel- of straattoepassingen aangehaakt bij de voor baksteen kenmerkende vorm (een parallellepipedum ofwel driedimensionaal zesvlak waarvan alle zijden paarsgewijs gelijk zijn) én naam: baksteen. Niet gebakken, geen klei, maar toch een baksteen. Iets soortgelijks is te zien bij hout. Materiaalinnovaties tonen vooral een houtstructuur voor herkenning en acceptatie bij afnemers. Nieuwe materialen beogen ‘look alike’.
Voor de vraag naar onderscheid met bestaande producten en materialen biedt de regeling rond merken enige voorspellende waarde. Een merk geeft onderscheidend vermogen door aanduidingen, in letters of tekens maar ook bijvoorbeeld in geur of vorm. Soortnamen zijn niet merkrechtelijk te beschermen. Denk aan hagelslag: ooit een merk maar verworden tot soortnaam voor strooibaar broodbeleg van chocolade. Het is de referentie -geworden- en sturend voor een beter begrip van (soortgelijke) producten van een nieuw materiaal. Begrip lijkt dan ook waar het om draait bij een transitie: begrip om beter te begrijpen!
Mr Ewald L.J. van Hal
Directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek, namens NVTB
- Delen
