Subsidies zijn een welbegrepen middel om een specifiek doel te bereiken. Het gaat om het met een bepaald oogmerk en onder voorwaarden beschikbaar stellen van geld met verantwoording achteraf. Inmiddels wordt het begrip steeds vaker -demagogisch- gebruikt als synoniem voor ongewenst geachte fiscale maatregelen. Dat doet het lekker in de beeldvorming, vindt kritiekloze navolging door velen, maar gaat voorbij aan de doordachte overwegingen die aan subsidies ten grondslag liggen. Denk aan die van solidariteit, het vereffenen van draagkracht of het dienen van een specifiek maatschappelijk belang.
Volgens de Algemene wet bestuursrecht is een subsidie kortweg ‘de aanspraak op financiële middelen dat door een bestuursorgaan wordt verstrekt met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager, maar niet als betaling voor aan het bestuursorgaan geleverde goederen of diensten en ook niet als aanspraak of verplichting die voortvloeit uit een wettelijk voorschrift zoals inzake belastingen’.
De Raad van State adviseerde indertijd om fiscale maatregelen niet als subsidie te beschouwen omdat dit strijdig is met het algemeen spraakgebruik en verwarring wekt. Bovendien is de fiscaliteit veelal integrerend onderdeel van een breder beleid en moeten toeslagen, vrijstellingen, kortingen, aftrekposten of garanties juist in context worden beoordeeld. Neem de hypotheekrenteaftrek: geen villasubsidie maar een maatregel gericht op eigenwoningbezit en onderdeel van het fiscale inkomensbegrip.
In dit licht is ook het begrip ‘fossiele subsidies’ ongenuanceerd en geeft het misverstanden. Een daarvan is als zou de (bouwmaterialen-)industrie geld krijgen voor gebruik van fossiele energie. Dat is volstrekt onjuist: het gebruik wordt juist stevig belast! Wel zijn er fiscale regels die het energiegebruik vrijstellen, bijvoorbeeld omdat de energie onderdeel is van het proces (duaal gebruik, non-energetisch gebruik), die het degressief belasten, omdat er heel veel van wordt gebruikt (schaalvoordeel) of omdat collectieve doelen worden gediend (behoud bedrijvigheid en werkgelegenheid). Belangrijk is de maatregel steeds in relatie tot het doel te bezien. Want neem nu bijvoorbeeld de huurtoeslag, kindgebonden budget of teruggave energiebelasting particulieren. Niemand zal dit subsidies noemen, toch?
Mr Ewald L.J. van Hal
Directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek, namens NVTB
Lees hier de column op de website van Cobouw
- Delen
