Veel gestelde vragen

In Nederland zijn twee producenten van keramische dakpannen gevestigd. Beiden hebben zij meerdere fabrieken waar de pannen geproduceerd worden. 

Monier BV

Kijk voor bouwhandelaren en dakdekkers op de website van Monier. 

Wienerberger BV

• Wienerberger Dakpannenfabriek Janssen-Dings;
• Wienerberger Dakpannenfabriek Narvik Deest;
• Wienerberger Dakpannenfabriek Narvik Tegelen.

Koninklijke Tichelaar

Keramische dakpannen moeten voldoen aan het gestelde in NEN-EN 1304 “Keramische dakpannen en hulpstukken – Definities en productspecificaties”.  De eigenschappen worden bepaald overeenkomstig de volgende normen;

• NEN-EN 1024 “Bepaling van de geometrische eigenschappen”
• NEN-EN 539-1 “Bepaling van de fysieke Deel 1: Beproeving van de waterdichtheid”
• NEN-EN 539-2 “Bepaling van de fysieke Deel 2: Beproeving van de vorstbestandheid”
• NEN-EN 538 “Breukkrachtproef”.

Hierin zijn omschreven de eisen en keuringsmethoden met betrekking tot structuur en uiterlijk, maat en maatafwijking, scheluwte en niet-rechtheid, waterdichtheid, breuksterkte, vorstbestandheid en brandgedrag. In onderstaande tabel zijn enkele criteria nader omschreven. Van een aselect te trekken steekproef uit een partij kunnen de volgende eisen worden gecontroleerd.

De vermelde normen hebben betrekking op kwaliteitszorg in de productiefase en geven geen invulling aan
contractuele (garantie-)relaties na verkoop of verwerking

Geringe kleurnuancering is inherent aan keramische producten, waardoor enig tintverschil tussen dakpannen onderling en met hulpstukken toelaatbaar is. Om hinderlijke verschillen in kleurvlakken op het dak te voorkomen wordt aanbevolen om dakpannen uit meerdere pakketten door elkaar te verwerken.

Dakpannen en hulpstukken worden onafhankelijk van elkaar geproduceerd. Na het vormen en drogen worden dakpannen en hulpstukken afgestookt in een oven bij een temperatuur van ruim 1000 graden Celsius. Bepalend voor de kleurnuancering zijn de onvermijdelijke kleine verschillen in temperatuur en ovenatmosfeer en plaats van belading op de ovenwagen.

Kleine onvolkomenheden zijn vaak onvermijdelijk doordat de dakpannen en hulpstukken een hele weg hebben af te leggen voordat ze op het dak liggen. Oppervlaktedeeltjes en kleivouwen worden niet als fouten beschouwd. Hetzelfde geldt voor kleine onvolkomenheden op het zichtvlak zoals; krassen, afgeschaafde delen en tekenen van wrijving die op de dakpannen verschijnen tijdens fabricage, verpakking, behandeling en transport. Bij wrijving komt het gruis van de ene pan op de andere pan komt te liggen. Na verloop van tijd zullen deze beschadigingen op het dak minder zichtbaar worden door wind- en weersinvloeden. Vaak zijn ze ook goed weg te poetsen met een spons. Deze beschadigingen hebben geen enkele invloed op de levensduur van de dakpannen en hulpstukken.

Hier is sprake van een natuurlijk verschijnsel, waarbij onder invloed van vocht de zouten die in de klei aanwezig zijn uitspoelen. Door het opdrogen vormen deze zouten een witte uitslag. Na een aantal maanden - de tijdsduur is afhankelijk van de weersomstandigheden - zijn de zouten uit de klei verdwenen en zal aansluitend ook de witte uitslag verdwijnen.

Ja, bij dakpannen met een engobe- of glazuurlaag kunnen haarscheurtjes (netscheurvorming) voorkomen. Deze craquelévorming of haarscheurtjes ontstaan door een spanningsverschil tussen het keramiek en de afwerklaag. Een keramische product bestaat grof gesteld uit twee materialen, te weten als basis de gebakken klei (keramiek) en de afwerklaag in de vorm van een engobe of glazuur. Na het vormings- en droogproces worden de dakpannen en hulpstukken gebakken. Ondanks alle zorg en aandacht kunnen in de afkoelfase tussen het keramiek en de engobe- of glazuurlaag spanningen optreden welke resulteren in craquelé van de afwerklaag. Deze haarscheuren zijn niet zichtbaar als de producten uit de oven komen, echter openbaren zich pas wanneer er vocht van buiten door de pan wordt opgenomen en de zouten bij droging naar buiten treden. Een gekend fenomeen, welke geen afbreuk doet aan de kwaliteit en duurzaamheid van de keramische dakpannen en hulpstukken.

De garantie heeft betrekking op de vorstbestandheid, waterdichtheid en weerstand tegen breuk van de dakpannen en hulpstukken voor de duur van 30 jaar. Deze garantie is alleen geldig:

1. Bij normaal gebruik van de dakpannen en hulpstukken in normale atmosferische omstandigheden;
2. Indien de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant zijn opgevolgd. Deze verwerkingsvoorschriften komen in het algemeen overeen met de Nationale Beoordelingsrichtlijn voor het KOMO-procescertificaat Dakdekken Hellende Daken (BRL1513), opgesteld door de certificatie-instelling SKG-IKOB, erkend door de Raad van Accreditatie. Let op dat voor specifieke toepassingen door de fabrikant aanvullende voorwaarden gesteld kunnen worden.
3. Indien de vastgestelde gebreken niet veroorzaakt werden door een externe factor.

De garantie beperkt zich tot het gratis leveren van nieuwe dakpannen en hulpstukken ter vervanging van de beschadigde dakpannen en hulpstukken.
De garantie wordt afgegeven aan de partij die de dakpannen van de fabrikant heeft gekocht ("de Garant"), en deze dient een garantiegebrek onverwijld schriftelijk te melden bij de fabrikant.

De garantie is niet van toepassing op eventuele schade aan, gebreken in en/of niet conformiteit van de dakpannen c.q. hulpstukken, welke zichtbaar was bij de levering op de bouwplaats zoals kleurverschillen en of transportschade.

De groene aanslag die soms zichtbaar is op dakpannen wordt veroorzaakt door algen en korstmossen en soms door mossen. Mossen hebben namelijk behoefte aan een poreus en continue vochtig substraat dat mineralen levert. Dat kan soms optreden bij oudere daken met 'veel' vuil tussen de aansluitingen.

Algen daarentegen groeien op alles dat aan het oppervlak langdurig vochtig is en hebben daarbij slechts een sporenhoeveelheid voeding nodig voor de groei. Deze voeding is veelal aanwezig in de vervuiling op het oppervlak. Algen kunnen daardoor groeien op steenachtige ondergronden en hout, maar ook op gladdere oppervlakken van dakpannen en soms zelfs op metalen, glas en geglazuurde dakpannen. Algen breken niets af en vormen alleen een esthetisch probleem.

Korstmossen zijn geen mossen, maar samenlevingsvormen van alg met een schimmel die op allerlei oppervlakken groeien. Ze zijn er in verschillende kleuren, hebben geen wortels en halen hun voedsel uit de lucht. Korstmossen kunnen groeien op extreme standplaatsen, zoals dakpannen, bestrating, gevelbekleding of zelfs op glas. Zelden zie je een gelijkmatig beeld van aangroei van korstmossen, zo kun je aantreffen dat diverse stenen en/of dakpannen besmet zijn met korstmos aangroei, en andere (ernaast liggende) stenen en/of dakpannen niet of amper betroffen zijn. Ditzelfde fenomeen zie je ook op glas ontstaan."

De groei van algen en korstmossen wordt bepaald door een complex samenspel van factoren. Daardoor kunnen door fabrikanten van dakpannen (en andere materialen) geen garanties worden afgegeven dat dit verschijnsel niet zal optreden.

Omdat langdurig vocht de primaire voorwaarde is voor 'bealging' bestaat er een samenhang tussen de omgeving, bouwkundige detaillering en materiaalkeuze. De mate waarin het natuurlijke verschijnsel bealging kan optreden is onder andere afhankelijk van:

• de toplaag afwerking van de keramische dakpan, waarbij een geglazuurde dakpan minder vatbaar is voor algaangroei dan bv. een geëngobeerde pan, en deze op zijn beurt minder vatbaar dan een onbehandelde dakpan;
• de ligging van een gebouw (bos of bomenrijke omgeving geeft een verhoogde kans op algvorming) en oriëntatie van het dak ten opzichte van zon, windrichting en mate van luchtbeweging over het dak;
• de mogelijkheid tot droging als gevolg van voldoende ventilatie (luchtstroming) onder de pannen. Zo kunnen dakdoorbrekingen, als dakkapellen, schoorstenen e.d.,  plaatselijk de luchtstroming belemmeren, waardoor hier eerder groenvorming dan op de rest van het dakvlak kan optreden. 

Reiniging
Er zijn gespecialiseerde bedrijven die pannendaken kunnen reinigen. Meestal reinigen deze door middel van water onder 'hoge' druk. Om beschadiging van de pannen door te hoge waterdruk te voorkomen dient dat zeer voorzichtig te gebeuren. Gebruik indien mogelijk een proefvlak. Er dient recht vanaf de bovenzijde te worden gereinigd. Niet te schuin dus omdat dan water via de verbindingen onder de pannen kan worden gespoten, met lekkages als gevolg. Door na reiniging een speciale waterafstotende laag aan te brengen kan het groenwordingsproces aanzienlijk worden vertraagd. Er zijn ook gespecialiseerde bedrijven die dakpannen met een schuim behandelen. Hoewel je niet direct resultaat hebt (dit kan enkele maanden duren) is deze methode voor de dakpannen het minst belastend omdat de oppervlakte niet ruw wordt. De behandeling verlaagt de kans op lekkages (water dat via de sluitingen van de dakpannen op het onderdak terechtkomt) en geeft geen rommel. Tevens duurt een dergelijke behandeling relatief kort; ca. 2 uur bij een rijtjeswoning. 

Meer informatie over bealging:
Bealging steenachtige materialen (TNO) uitgave van SBR-CURNET 

Gebouwschil Nederland bundelde alle kennis, ervaring, normen en richtlijnen op dit gebied in een White Paper. Doel is regelmatig optredende problemen te voorkomen en de slagingskans van zonne-energiesystemen op het hellend dak te vergroten.